Door Ellen Liberton (Dermatoloog, QUOLE Medisch Centrum Waalre)
Na een lange tijd van regen en koude hoop ik dat we weer van de zon kunnen gaan genieten.Ons lichaam heeft de zon hard nodig. We krijgen er energie van en ons lichaam heeft zonlicht nodig om vitamine D te maken. Onze huid moet wel wennen aan het zonlicht en de kans krijgen zich tegen teveel zonlicht te beschermen. Teveel zonlicht en daardoor beschadiging van de huid kan op den duur huidkanker veroorzaken.
Is een “gezond kleurtje” ook echt gezond?
Zodra zonlicht op de huid komt, ontstaat er een ontstekingsreactie en een beschadiging van de huidcellen, inclusief het erfelijk materiaal (DNA) in die cellen. Het bruinen van de huid is een beschermingsreactie tegen die door UV-licht veroorzaakte beschadiging. Een zongebruinde huid is dus in feite een zonbeschadigde huid. Een “gezond kleurtje” is dus – in elk geval voor de huid zelf – niet altijd echt gezond.
Wat zijn de nadelige effecten van (kunstmatig en natuurlijk) zonlicht?
Een onmiddellijk effect van teveel UV-licht op de huid is verbranding, waarbij een pijnlijke roodheid ontstaat en soms zelfs blaren. Dit wordt veroorzaakt door UVB-licht. Door verbrandingen, maar ook door herhaalde (chronische) en overmatige zonblootstelling wordt de kans op het ontstaan van huidkanker groter. Een ander langetermijneffect van overmatige blootstelling aan UV-licht, is versnelde huidveroudering. Dit wordt vooral veroorzaakt door UVA-licht, dat het elastische bindweefsel van de lederhuid beschadigt. Hierdoor wordt de huid dikker en stugger en ontstaan diepe rimpels.
Behalve de huid, kunnen ook de ogen schade lijden door UV-licht. De directe beschadiging van het hoornvlies heet sneeuwblindheid of las-ogen. Na enkele tientallen jaren overmatige UV-blootstelling kan staar optreden. Dat is een blijvende vertroebeling van de lens van het oog.
Hoe kan men zich het beste tegen de zon beschermen?
De beste en meest logische manier om huidbeschadiging door de zon te voorkómen, is het mijden van sterk, direct zonlicht. Uit de zon blijven dus; in Nederland vooral tussen 11.00 en 15.00 uur. Dichter bij de evenaar neemt de hoeveelheid UV-licht toe. Ook op het water, in de sneeuw en op droog zand is de straling vanwege de reflectie sterker. Het dragen van wijde kleding met lange mouwen en een breed gerande hoed of pet beschermt goed tegen de zon. Kleding die goed tegen de zon beschermt, is dicht geweven. Met een simpele test is dit na te gaan. Houd een kledingstuk tegen sterk licht. Als er nog lichtpuntjes te zien zijn, kan de bescherming tegen zonlicht te laag zijn. Donkere kleding voelt wellicht warmer aan, maar is wel veiliger, want het absorbeert meer licht en dus ook meer UV-straling. De ogen moeten worden beschermd met een goede zonnebril, die zowel UVA- als UVB-licht tegenhoudt. Deze UV-bescherming wordt veroorzaakt door een speciaal laagje dat op de glazen wordt aangebracht en heeft niets te maken met hoe donker de glazen zijn.
Kun je met zonnebrandcrème onbeperkt in de zon?
Zonnebrandcrèmes zijn niet bedoeld om langer in de zon te kunnen blijven, maar om extra bescherming te bieden op momenten dat zonlicht niet vermeden kan worden. Zonnebrandmiddelen bevatten stoffen (filters) die UV-straling absorberen of weerkaatsen. Op een zonnebrandmiddel staat meestal een Sun Protection Factor (SPF), die kan variëren van 2 tot 50+. Deze beschermingsfactor is het aantal keer waarmee de verblijfsduur in de zon kan worden vermeerderd zonder te verbranden. Mensen met een lichte huid kunnen bijvoorbeeld maar vijf minuten in de zon zitten zonder te verbranden. Met beschermingsfactor 2 kunnen deze mensen dan tien minuten in de zon blijven en met beschermingsfactor 12 een uur. Met een zonnebrandmiddel kan men dus niet onbeperkt in de zon blijven.
Naar schatting zal ongeveer 1 op de 6 Nederlanders huidkanker krijgen voor het 85e jaar. Zijn er plekjes op uw huid die niet goed genezen, dan kunnen dat beginnende of al echte huidkankerplekjes zijn. Als u twijfelt, kunt u naar de huisarts gaan, zodat hij of zij kan kijken of de plekjes behandeld moeten worden. Indien nodig kan de huisarts u doorsturen naar een dermatoloog.
Gratis informatieavond huidkanker & spataderen
Op donderdag 29 juni organiseert QUOLE Medisch Centrum Waalre een gratis informatieavond over huidkanker & spataderen. Tijdens deze avond vertel ik, samen met mijn collega dermatoloog Pierre van Neer, alles wat u moet weten over huidkanker en spataderen, zodat u goed voorgelicht de zomer (en de zon) in kunt.
U bent van harte welkom! Klik hier voor meer informatie en aanmelden.